Champagne Woeste wijngronden

Hoe wordt champagne gemaakt?

5 februari 2023

Hoe wordt champagne gemaakt en hoe ontstaan de bubbels eigenlijk in champagne? Kort samengevat ontstaan de bubbels doordat de maker extra suiker toevoegt aan de wij zodra deze in de fles zit. Hierdoor gaat de wijn opnieuw gisten waardoor er koolzuur vrij komt. Of beter gezegd: er ontstaat koolzuur. Doordat de fles gesloten is, blijft deze koolzuur in de fles en zo ontstaan bubbels. Ben je benieuwd naar het complete proces van champagne maken? We gingen op onderzoek uit.


De duurste druiven ter wereld

De druiven die worden gebruikt voor het maken van champagne zijn bijna de duurste druiven ter wereld omdat ze in de dure champagne streek staan. En bij deze druiven begint het natuurlijk. In het geval van de champagne gaat het om de chardonnay, pinot noir en pinot meunier. Twee blauwe druiven en één witte druif dus! Deze druiven in combinatie met de bodem en de methodes die worden gebruikt, zorgen voor de elegantie waar champagne om bekend staat. Naast deze 3 druiven, zijn er nog vier druivenrassen toegestaan in de champagne streek. Deze zorgen samen echter voor minder dan 1% aanplant.

De champagne streek

Net als in veel Franse regio’s, is champagne vernoemd naar de streek. Een prachtige streek trouwens! Elly bracht er een bezoek. Op zoek naar tips?

Lees ze hier

Over de druiven chardonnay en pinot noir is veel geschreven. Chardonnay is een wereldberoemde en aangeplante druif. Het geeft structuur, frisheid en elegantie aan de wijn én is geschikt om te laten rijpen. Denk aan de prachtige chardonnays uit de Bourgogne, waaronder de Chablis wijnen. Wordt een champagne van 100% chardonnay gemaakt? Dan noemen ze deze ook wel de Blanc de Blancs. De pinot noir is in tegenstelling tot de chardonnay geen makkelijke druif in de wijngaard. Het is een kwetsbare druif die zorgt voor structuur, fruit en karakter in champagne. 

Tot slot is de pinot meunier een minder bekende druif. Deze druif is geliefd bij de wijnboer doordat zij bijvoorbeeld goed bestand is tegen voorjaarsvorst. Wat vooral in een noordelijke champagne streek echt gunstig is! Ook rijpt zij eerder dan de andere twee druiven, waardoor de risico’s kleiner zijn. Pinot meunier zorgt voor fruitige tonen en frisse smaken. Deze druif is dan weer minder geschikt om te laten rijpen. Een grappig weetje: de pinot meunier is dus een lid van de pinot familie. Maar als je indruk wilt maken, dan zeg je meunier, en laat je pinot weg. Het is namelijk een eigenwijze druif en wil liever genoemd worden zonder pinot. Je moet het maar weten :).



Kijk je liever een filmpje?

Bekijk dan dit filmpje hoe op een moderne manier champagne wordt gemaakt.


Stap 1: het maken van een basiswijn

De druiven zijn de basis van de champagne, maar daarmee zijn we er zeker niet! De eerste stap na het plukken in september, is het maken van een basiswijn. Dit houdt in dat de druiven na het plukken en ontstelen, direct worden geperst. Je wilt immers uit de blauw druiven wel een wit/goudkleurige champagne! Vervolgens zorgt de eerste vergisting dat suiker wordt omgezet in alcohol. Deze wijn laten ze rusten tot aan het voorjaar, waardoor de basiswijn is ontstaan. Ook wel Vins Clairs genoemd.


Stap 2: mengen, mengen en nog eens mengen

Dat klinkt heel eenvoudig, maar niets is minder waar. Ze noemen het niet voor niks ‘assemblage’. Dit is dé cruciale fase in het maken van champagne. De basiswijnen worden gemengd door de chef de cave. Zij kennen exact de eigenschappen van de basiswijnen en gaan op zoek naar de juiste verhoudingen zodat de wijn instaat zoals zij deze in hun eigen stijl graag zien. Het is niet zo dat zij basiswijnen uit één jaar gebruiken. Zij mogen ook wijnen uit voorgaande jaren gebruiken die hier speciaal voor zijn bewaard. Ook wel de vins de réserve genoemd.


Stap 3: het ontstaan van de bubbels

Als de chef du cave de juiste assemblage heeft gekozen wordt deze gebotteld. Daar voegen ze een mengsel van suiker en gist aan toe, waardoor de wijn voor de tweede keer gaat gisten. Alleen nu op de fles. Daarbij ontstaat koolzuur dat niet kan ontsnappen. En dát is hoe de bubbels in champagne ontstaan. Deze methode noemen ze ook wel de Methode traditionelle, champagne methode of methode champenoise. Deze methode wordt niet alleen bij champagne gebruikt trouwens, maar ook bij andere mousserende wijnen, zoals crémant, cava en sekt. Vaak staat het vermeld op het etiket, omdat deze mousserende wijnen geen champagne genoemd mogen worden, maar zo toch een kwaliteitsterm mee kunnen pikken.


Stap 4: wachten, wachten en nog eens wachten

Het rijpen is begonnen. Voor champagne zijn er twee regels. Als er geen jaartal op het etiket wordt gezet, dan moet de champagne minimaal 15 maanden liggen. Ook wel de zogeheten non-vintage champagnes. Als de wijnboer wel een jaartal vermeldt, dan rijpt deze drie jaar. Dit zijn ook wel de vintage champagnes.


Stap 5: de laatste stappen

Als je op dit moment een fles champagne bekijkt, dan valt één ding je op: bezinksel in de fles. En daar houden wij als consument niet van! Na het rijpen komt dus nog een cruciale fase waarin het bezinksel van onder andere dode gistcellen verwijderd gaat worden. Ook wel remuage genoemd. Bij een traditionele rijping worden de flessen met de hals schuin naar beneden gelegd zodat het bezinksel naar de hals beweegt. Als het bezinksel helemaal in de hals zit, dan bevriezen ze de flessenhals. De kurk wordt verwijderd (zie rechter afbeelding hieronder) en de prop schiet de fles uit door de druk die is ontstaan. Dit noemen ze ook wel dégorgement. 

champagne woeste wijngronden

De wijnmaker voegt tot slot nog suikers toe om het gistingsproces aan de gang te houden en de smaak bij te stellen. Dit heet ook wel dosage. Hoe meer suiker, hoe zoeter de champagne. Deze stap bepaalt ook of de champagne brut of demi sec zal zijn. Een champagne brut heeft een frisse droge smaak, vaak gedronken als aperitief. Champagne demi sec zal door de zoetere smaak sneller bij het dessert worden gedronken. En tot slot wordt de kurk vastgezet met de muselet, het stalen korfje dat je terugziet om de kurk.

Hopelijk heb je nu iets meer inzicht in het proces hoe champagne wordt gemaakt. Tot slot een grappig weetje: wist je dat er vroeger mensen waren die 30.000 champagneflessen per dag draaiden, om het bezinksel naar de hals te krijgen? De flessen moesten namelijk iedere dag een beetje worden gedraaid. Een beetje geestdodend werk, maar tegelijkertijd toch ook bijzonder! Al romantiseren we het nu misschien iets te veel ;). Ben je opzoek naar meer info over champagne, lees dan eens verder in deze blog.



Brandend benieuwd naar meer?