Oostenrijkse wijn - woeste wijngronden

Oostenrijk: van wintersport tot Mozart én Oostenrijkse wijn

5 september 2023

Ter voorbereiding op ons tripje naar Wenen, duiken we in de wondere wereld van de Oostenrijkse wijn. Bij Oostenrijk denk je misschien eerder aan wintersport, walsen of de Donau. Maar ook op het gebied van wijn is het een bijzonder land. De wijnbouwgebieden in Oostenrijk liggen in een boog rondom Wenen, dus daar kunnen we onze wijnhartjes wel ophalen. Eerst maar eens op onderzoek uit: van de druifjes tot de oorsprong en alles daartussenin. Genoeg te vertellen!


Oostenrijkse wijn eeuwen geleden

Zover gaat de wijnbouwgeschiedenis van Oostenrijkse wijn namelijk al terug. De Romeinen introduceerden de wijnbouw en na de val van het Romeinse Rijk waren het de kloosters die de wijnbouw lieten groeien. Monniken waren meestal verantwoordelijk voor de ontwikkeling van de wijnbouw. De Donau speelde hier een cruciale rol in, want vanuit Oostenrijk werden via de Donau veel wijnen geëxporteerd naar andere delen van Europa. Hoewel de wijnbouwgeschiedenis van Oostenrijk al eeuwen ver teruggaat, is het eigenlijk een heel jong wijnland. We maken een sprong in de tijd…


Eeuwenoud en jong tegelijk

In 1985 kampt Oostenrijk met het antivries schandaal. Er waren destijds een aantal wijnproducenten die ethyleenglycol aan wijn hebben toegevoegd. Met dit stofje gaven zij hun wijn uit een wat minder oogstjaar, wat meer zoetheid en body. Ethyleenglycol bleek echter giftig, het komt ook voor in antivries en het toevoegen werd ontdekt. De complete export kwam bijna stil te staan. Na kordaat optreden van de overheid en een jonge generaties boeren kwam er weer een beweging op gang. De oudere wijnboeren droegen het stokje over aan hun kinderen, in 1995 kwamen er subsidies vrij en werd er vanaf 2003 een DAC appellationsysteem gehanteerd. Dit alles deed de biologische en duurzame wijnbouw flink groeien. Mooi om te zien dus: ze hebben niet alleen afstand genomen van het antivries schandaal, maar ze maken er gebruik van. Want hoe mooi is het dat ‘de feniks uit zijn as herrijst’.


Wist je dat…

…Oostenrijk de strengste wijnwetgeving ter wereld heeft? Dit heeft ervoor gezorgd dat de kwaliteit een flinke vlucht heeft genomen. Zie je een rood-wit-rood genummerd bandje op de fles? Je fles is gecontroleerd! 

Wijnbouw in Oostenrijk: klein maar fijn!

Tussen alle Europese grootmachten is Oostenrijk zeker niet het grootste wijngebied. Maar klein is fijn! Tegenwoordig staat oostenrijkse wijn namelijk bekend om hun premium kwaliteit. Opvallend is de kleinschaligheid van de wijnbouw. Tijdens de opleiding SDEN3 hebben we geleerd dat er in Oostenrijk zo’n 20.000 wijnbedrijven zijn met een gemiddelde grote van 2 hectare. In totaal hebben ze ongeveer 46.000 hectare aan wijngaarden in Oostenrijk. Om een vergelijk te maken: in Frankrijk hebben ze ongeveer 785.000 hectare aan wijngaarden en in Duitsland 100.000 hectare. In totaal beslaat de oostenrijkse wijn maar 1% van de wereldproductie van wijn. 


De druiven in Oostenrijkse wijn

Natuurlijk Oostenrijks trots: de Grüner veltiner. Een druivensoort van eigen land en die goed is voor ongeveer 30% van alle druiven die worden geteeld in Oostenrijk. Een droge witte wijn met een verfrissende smaak. Soms met aroma’s van appel en peer, en soms juist met exotischere vruchten. Echt kenmerkend is de smaak van peper. Naast de Gruner Veltliner wordt de Riesling verbouwd, want ook deze doet het natuurlijk goed in een koel klimaat. En tot slot zijn de Zweigelt & blaufrankisch populaire blauwe rassen, waarbij de blaufrankisch een iets stevigere wijn is die je goed kunt combineren met een gerecht. 

Blenden

In Oostenrijk blenden ze er vrolijk op los. Ze kennen daar de Gemischter Satz: ook wel een blend van allerlei verschillende druivenrassen. 


De regio’s en hun wijnen

Oostenrijkse wijn wordt gemaakt in verschillende wijnregio’s, alleen in een boog rondom Wenen. Ideaal voor een tripje dus! Wijn wordt alleen in deze regio verbouwd, omdat de andere regio’s simpelweg te koel of te bergachtig zijn. De regio’s in Oostenrijk hebben veel verschillen in microklimaat en ook in de terroirs. Het zal je niet verbazen dat Oostenrijk een koel klimaat heeft. De winters zijn streng en de zomers zijn vrij kort. Er zijn dus wel idealere gebieden om wijn te verbouwen inderdaad. De Donau en de Neusiedlersee zorgen voor weerkaatsing van het zonlicht, waardoor de druifjes toch genoeg zon krijgen. Iedere regio heeft dus echt een eigen wijnstijl. De regio’s zijn: 

  • Niederösterreich (Wachau, Kremstal, Kamptal): kenmerkende steile wijngaarden op rotsachtige hellingen langs de Donau. Dat is de regio Wachau in Niederösterreich. De Grüner Veltliners en Rieslings domineren in deze regio. En niet zonder verdienste: met internationaal erkende pareltjes. Weinviertel is een onderdeel van de regio Niederösterreich, en wel de grootste regio. Met bijzonder kenmerkende wijnen ook. De Grüner veltliners uit deze regio hebben ook wel de naam ‘Pfefferl’, omdat je een kenmerkende peper proeft. 
  • Burgenland: Deze regio ligt het dichtst bij Hongerije en is de warmste regio in Oostenrijk. Hier komen dus niet alleen droge witte wijnen vandaan, maar ook volle rode wijnen. Bekende druiven zijn daar de Blauwfränkisch, Zweigelt en Sankt Laurent. Omdat Burgenland pas sinds 1921 bij Oostenrijk hoort (daarvoor bij Hongarije), zie je daar een mix van culturen en talen terug. En dat zie je ook in de wijn terug. Tot slot doet ook de Neudsiedler See een duit in het zakje. Het 32 kilometer lange meer zorgt voor een ideaal microklimaat voor de wijnbouw. 
  • Steiermark: Deze regio ligt het meest zuidelijk en is de enige wijnregio in Oostenrijk met een mediterraan klimaat. De vulkanische grond in dit bergachtige gedeelte zorgt voor een minerale smaak aan de witte wijn. De beste Sauvignon Blancs ter wereld komen uit deze regio. 

VieVinum

Ken je het grootste wijnevenement in Oostenrijk, VieVinum? Het Hofburg-paleis vormt het decor van dit evenement, waar je je driedagen kunt onderdompelen in alle wijnen. Meer dan 500 producenten laten je graag kennis maken met hun wijnen. Zoals velen zeggen: een Keizerlijke wijntrip die alle verwachtingen overtreft. 

Veelgestelde vragen

Wat is kenmerken voor wijnbouw in Oostenrijk?

Klein maar fijn! Oostenrijk draagt in verhouding tot andere landen maar een klein gedeelte bij aan de hoeveelheid wijn. De wijn is echter kwaliteit van zeer hoog niveau!

Welke druivenrassen zijn kenmerkend voor Oostenrijkse wijn?

De Grüner Veltliner is als inheems druivenras de trots van Oostenrijk.

Wijnbouw in Oostenrijk, is het daar niet veel te koud?

Ondanks de strenge winters en de korte zomers is het gebied rondom Wenen prima geschikt voor wijnbouw. De Donau zorgt ervoor dat het zonlicht weerkaatst op de wijnvelden.

In zowel Niederösterreich, Burgenland en Steiermark worden witte wijnen gemaakt?

Burgenland, met zijn warme klimaat, is de regio waar de meeste rode wijnen worden geproduceerd.

Welke regio staat bekend om de witte wijnen?

In zowel Niederösterreich, Burgenland en Steiermark worden witte wijnen gemaakt.

 


Brandend benieuwd naar meer?