Kurk of schroefdop - Woeste Wijngronden

Kurk of schroefdop?

9 maart 2022

De kurk! Hét product dat zorgt voor het heerlijke geluid als je een wijnfles opentrekt. Waar komt dit prachtige product eigenlijk vandaan? Het is letterlijk sinds jaar en dag hét middel om een wijnfles mee af te sluiten. Zelfs al vanaf de 17e eeuw gebruikt. Vanaf 1964 kreeg de kurk een concurrent, namelijk de schroefdop. De schroefdop deed zijn intrede pas echt toen de kwaliteit van de kurk in de jaren ‘80 steeds slechter werd. In deze blog beantwoorden we veel vragen rondom de kurk en de schroefdop!


Waar komt kurk vandaan?

De kurkeik zorgt voor dit prachtige natuurlijke product. De grootste kurkeikplantages liggen in voornamelijk in Zuid- Europa (Portugal en Spanje) en Noord-Afrika. Een aantal feiten op een rij: 

  • In de wereld is 2.200.00 hectare aan kurkbos;
  • Een kurkeik leeft gemiddeld 125 jaar en kan wel 250 jaar oud worden;
  • Om de 8-10 jaar wordt de kurk van de stam gepeld;
  • Jaarlijks wordt 300.000 ton kurk geproduceerd; 
  • 30% van de schors wordt gebruikt om flessluitingen te maken; 
  • Eén kurkeik voorziet ong 4000 flessen van een kurk.

De kurkeik zorgt natuurlijk niet alleen voor de kurk om je wijnfles af te sluiten. Ze zorgen ook voor materiaal voor schoenzolen, vloeren, wandbekleding.


Hoe wordt kurk gemaakt?

Na 25 jaar is de schors van een kurkeik dik genoeg om er kurken van te maken. Het pellen van de schors moet zorgvuldig worden gedaan. Als het onderliggende weefsel te veel wordt beschadigd dan sterft de boom. De schors wNa 25 jaar is de schors van een kurkeik dik genoeg om er kurken van te maken. Het pellen van de schors moet zorgvuldig worden gedaan. Als het onderliggende weefsel te veel wordt beschadigd dan sterft de boom. De schors wordt vervolgens meer dan een half jaar gedroogd. Vervolgens gekookt en platgedrukt. Vanuit deze schors worden kurken meestal direct uit de schors gesneden. Dit levert daarnaast een restproduct op, waar ook weer kurken van worden gemaakt. Dit zijn dan samengeperste kurken.


Wat zijn de kenmerken van kurk om je fles mee af te sluiten?

De elasticiteit van de kurk zorgt ervoor dat hij zich aanpast aan de hals. Zo sluit hij de fles altijd goed af en is de wijn tientallen jaren beschermd. De kurk zorgt er ook voor dat hij iets zuurstof doorlaat. Hierdoor rijpt de wijn in de fles door. Mits je de flessen liggend bewaard, want de kurk droogt uit als hij niet vochtig wordt gehouden. Een droge kurk verliest zijn elasticiteit waardoor deze zuurstof doorlaat. 


Is de ene kurk kwalitatief beter dan de andere kurk?

Jazeker! De kwaliteit van de schors zegt veel over de kwaliteit van de kurk. Hoe minder gleufjes een kurk bevat, hoe beter de afsluiting en dus hoe beter de kwaliteit van de kurk. Heeft de kurk op het uiteinde geen enkele gleuf? Dan noemen ze dit een ‘spiegel’: zeldzaam en worden heel specifiek voor bijzondere flessen wijn ingezet.


Kan dit prachtige natuurproduct ook gerecycled worden?

Ook dat kan! De visie van Derrick Neleman is dat zij ‘graag deze waardevolle grondstof behouden voor een volgend leven’. Daarom is hij Kurkretour gestart. De kurken die jij en ik op verschillende locaties inleveren, leveren zij in bij een sociale werkplaats. Zij verwijderen eventuele plastic onderdelen, en sorteren de kurken. Vervolgens worden deze kurken gemalen tot granulaat en gebruikt voor isolatiemateriaal. Lekker duurzaam dus! Vraag je je nu af waar je ze kunt inleveren? In verschillende winkels zoals de Odin winkels en natuurlijk bij Neleman zelf in Zutphen. Op zoek naar een locatie bij jou in de buurt? Kijk dan op deze website.

Heeft een kurk ook nadelen?

Ook dat is het geval! Het grootste nadeel is de beruchte kurksmaak die de wijn kan krijgen. Veroorzaakt door een bacterie in de kurk die de stof TCA afscheidt. Dit maakt de wijn ondrinkbaar. Met strenge maatregelen hebben ze dit probleem sterk weten terug te brengen. Naar schatting is nog 2-4% van de flessen ermee besmet. Je kunt dus een fles treffen! Daarnaast is kurk relatief duur omdat het materiaal niet in massa te produceren is en dus ook relatief schaars is.


Is er ook een alternatief? Maak kennis met de schroefdop

Sinds 1964 heeft de schroefdop zijn intrede gedaan in de wijnwereld. De schroefdop stond gelijk op 0-1 achterstand, omdat het werd gezien als een goedkoop product. Daardoor zijn we zelfs geneigd de wijn te beoordelen op de manier waarop de fles is afgesloten. Het is echter te kort door de bocht om deze aanname te doen. Wijnen uit nieuwe wijnlanden zoals Australië en Nieuw-Zeeland worden allemaal afgesloten met een schroefdop.

Wijnweetje

Wist je dat kurk in je wijn ook kan ontstaan in flessen en vaten door schoonmaakmiddelen?
Wel is de kans kleiner dat een wijnfles met schroefdop kurk bevat. 

Welke voor- en nadelen heeft de schroefdop?

De schroefdop heeft natuurlijk als voordeel dat een fles veel makkelijker te openen is. Zeg maar Dag tegen de kurkentrekker! Daarnaast is het veel goedkoper om een schroefdop te produceren en loop je geen risico dat je wijn kurk bevat.

De schroefdop wordt meestal gebruikt voor wijnen die je relatief snel kunt drinken. Wijnen met een schroefdop wil je niet te lang bewaren omdat deze niet ademt. Kurk laat zoal sje weet zuurstof doorsijpelen in de fles, bij een schroefdop wordt dit niet gedaan. Echter, ook de schroefdop staat niet stil, want er zijn inmiddels ook schroefdoppen die dit nabootsen. Zo zijn er schroefdoppen die ook zuurstof doorlaten om de wijn langer te laten rijpen.


De echte wijnliefhebbers kiezen het liefst toch voor een fles afgesloten met kurk. Het geluid bij het openen van de fles, het natuurproduct en de geschiedenis. Echter heeft de schroef ook veel voordelen én zegt het niets over de kwaliteit van de wijn. Hopelijk hebben we met deze blog veel vragen beantwoord. Heb je nog een extra vraag? Laat het ons weten, dan zoeken we het uit!




Brandend benieuwd naar meer?